ATEŞTEN GÖMLEK

Yazar Adı: Halide Edip Adıvar

Basım Yılı: İlk basım 1923, 2014

Yayınevi: Can Yayınları

Sayfa Sayısı: 207

   Halide Edip Adıvar, 1882’de İstanbul’da doğdu. Üsküdar Amerikan Kolejinde okudu. Öğretmenlik, müfettişlik, milletvekilliği gibi görevlerde bulundu. Mütareke yıllarında İstanbullu yurtseverler ile çalıştı. Sultan Ahmet mitinginde yaptığı konuşma derin yankılar uyandırdı. 1920’de Anadolu’ya geçerek, Atatürk önderliğinde ulusal kuvvetlere katıldı. Sakarya Savaşından sonra cepheye giderek fiilen savaşa katıldı, hasta bakıcılık yaptı. Romanlarındaki malzemeyi o günlerde toplamıştır. Romanın kişileri Halide Edip’in yaşam öyküsünden geçen kişiler ve olaylardır.

   Kitap, Halide Edip’in Yakup Kadri’ye gönderdiği mektupla başlar. “Ateşten Gömlek” adını Yakup Kadri’den ödünç almıştır. Kurtuluş Savaşı romanlarının birçoğu sonradan yazılmıştır. Ama pek azı içten tanıklık ederek yazılmış romanlardır. Bu romanda belgesel bir roman özelliğindedir. Romanın tamamı Peyami'nin hatıra defterinden ibarettir.

   Romanımızın kahramanı Peyami, Ankara’da Cebeci hastanesinde yatarken 4 Kasım- 17 Aralık 1921 tarihleri arasında, hatırladıklarını yazar. Peyami Kurtuluş Savaşında hem başından yaralanmış hem de bacaklarını kaybetmiştir.

    Peyami olayları anlatmaya Mütareke Yıllarından başlar. Annesi onu amcasının kızı Ayşe'yle evlendirmek ister. Fakat o yurt dışına kaçar. Geri döndüğünde Ayşe'nin abisi Cemal’le görev nedeniyle karşılaşır. Kısa sürede iyi dost olurlar. İstanbul bombalanırken İhsan’la tanışırlar ve o günden sonra üçü her şeyi birlikte yaparlar. O günler Bulgarlarla Mütareke yapılır, İstanbul’da mitingler olur. En büyüğü Sultan Ahmet Mitingidir. İzmir’den gelen Ayşe’de mitinge katılır. Ayşe'nin İzmir işgal edilince kocası ve çocuğu öldürülmüş ve İstanbul'a dönmüştür. Peyami ve İhsan Ayşe’ye hayran kalırlar.

  ”On sene önce adı Ayşe, kendi taşralı diye evlenmekten korkarak Avrupa’ya kaçtığım bu kadının, bizim Avrupa taklidi kadınlardan daha fazla kişiliği var. Düşünsel eğitimi, gösterişçi olmayan sağlam ve basit hayat görgülerinden alınmış gerçeklerle biraz okumuş ve yabancı dil bilir bir kadın.” s.52

   Peyami ve İhsan'ın aralarında aşk rekabeti başlar. Peyami günlüğünde bu aşk ve memleket mücadelesine ATEŞTEN GÖMLEK adını verir. Kuvay-i Milliye’ye katılmak için Anadolu’ya geçerler. Ayşe’de gelir. Ara sıra bir araya gelerek İzmir'e girecekleri günü konuşurlar. Ayşe İzmir'e girenin ilk kendisi olmak ister. Çok çetin ve kanlı bir savaşın içindedirler. Sakarya Savaşında hepsi şehit olur. Aralarında Peyami sağ kalır. Kafasında bir kurşun vardır, iki ayağını kaybetmiştir ve hatıra defteri biter.

   Yazar romanda Mütarekeden, Sakarya Savaşı sonuna değin Kurtuluş savaşından kesitler, gözlemler vermekle birlikte gerçekte Peyami'nin duygusal yaşantısını dile getirir. Peyami'nin Ayşe’ye olan derin ve umutsuz sevgisi İzmir yolunda Ayşe uğruna yürümenin kanlı tutkusuyla birleştirir.(Kahramanımız Ayşe Halide Edip’le özdeştir.)

   Buruk bir aşk öyküsü. Herkes okusun, gençler, yetişkinler daha önce okuyanlar tekrar tekrar okunası bir roman.

MUTLAKA OKUYUN