16 Mayıs 2020 Cumartesi

GÖRME BİÇİMLERİ

Yazar Adı: John Berger
Basım Yılı. 1986
Yayınevi: Metis
Sayfa Sayısı.

   John Berger (1926-2017) İngiliz yazar ve sanat eleştirmeni. Cevat Çapan ve Leyla Erbil gibi yazarlarımızla yakın ahbaplık etmiştir.


   Kitap 7 denemeden oluşuyor. Denemelerin dördünde hem sözcükler hem imgeler, üçünde ise yalnız imgeler kullanılmış. Seyirciokurun kafasında soru uyandırmak amacıyla hazırlanmış. Kitabı tamamlamayı okurun kendisine bırakmış. Benim için farklı bir okumaydı, tekrar tekrar okunası bir başucu eseri. 
   Yazar Görme Biçimleri kitabında, geçmişten bugüne kadar ortaya çıkan faklı görsel eserlerin analizini yapıyor. Bize eserlerin farklı yönlerini gösteriyor. Sorulmamış soruları sorduruyor. Ufuk açıcı bir eser. Sadece sanat eserlerinin değil reklamlarda kullanılan görsellerin ve imgelerin de hangi amaçla kullanılmış olabileceği ile ilgili bilgiler veriyor.
"Görme konuşmadan önce gelmiştir. Çocuk konuşmadan önce bakıp tanımayı öğrenir." kitabın giriş cümlesidir. Anlaşıldığı üzere görme yaşadığımız dünyayı algılarken en önemli ve ilk öğrendiğimiz duyulardan birisi. Yazar sistemin bunu nasıl kullandığını da gösteriyor. Özellikle kapitalizmin.
   Berger'e göre çok düşündüğümüz ve inandığımız şeyler görme biçimimizi etkiler. İnanmak istediğimizi görürüz. Yani gördüğümüz şey tamamen kişiseldir. Objektif bir gözle görüp algılamıyoruz. 
   Hepimiz içten içe kıskanılmak, istenilen olmak, arzulanan olmak istemişizdir. İşte tamda reklamlar bize bunu görsel imgelerle veriyor. Reklamın yapmaya çalıştığı şey çok açık. Bizler bunu görmek yerine ürüne odaklanırız. Kapitalizm bize sunulanı almamızı öğütler. Reklamların kullandığı temalardan biride güzel kadınlar ve yakışıklı erkeklerdir. Kusursuzdurlar. Onlar gibi giyinmek onlar gibi davranmak bir tarzdır. Fiyatla çok fazla ilgilenmeyiz. Bizler dış görünüşün birer kölesi, kuklasıyız. Bizim hayatlarımız yerine bize dayatılan hayatları yaşayıp, ölüyoruz.
   Ahlaki değerlerimiz içimizden değil, din ve toplumun doğrularından geliyor. Onlardan güç alıyoruz. Bir şekilde içi boş olsa da onlara sığınıyoruz. Sorgulama, soru sorma, irdeleme yok. Berger bu eserde işte bizi buralara kadar getiriyor. Özellikle at gözlüğü takanlar için çok yararlı eşsiz bir eser. Mutlaka okuyun.
"Nü adlı kitabında Kenneth Clark, çıplak olmak giysisiz olmaktır der; oysa nü bir sanat biçimidir. Ona göre nü, resmin çıkış noktası değil resmin ulaştığı bir görme biçimidir." s. 115
"Reklamın dayandığı temel huzursuzluk şu korkudan doğar: hiçbir şeyin yoksa sen de bir hiç olursun." s.320
"Her türlü ürünü ya da hizmeti satabilmek amacıyla reklamlarda cinselliğe gittikçe daha çok başvuruluyor. Ne var ki bu cinsellik hiçbir zaman kendi başına, özgür bir cinsellik değildir. Cinsellikten daha büyük bir şeyin, yaşarken istediğimiz her şeyi ele geçirebildiğimiz güzel bir yaşamın simgesidir. Satın alabilecek durumda olmak cinsel bakımdan istenir olmakla eşitlenir..... bu ürünü satın alabiliyorsanız sevilen biri olacaksınız." s.323
"İş saatleri anlamsız sonu gelmez, sür gitliği, düşlenen bir gelecekle dengelenir; gelecekte girişilecek düşsel etkinlikler o andaki edilginliğin yerini doldurur. O kadın ya da erkek işçi, düşlerinde gerçek tüketici olur. Çalışan ben tüketen beni kıskanır." s.335
"Erkekler kadınları seyrederler. Kadınlarsa seyredilişlerini seyrederler." s.47

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder